Xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp

1. Đặt vấn đề

Trong quá trình tổ chức đấu w88 win xây lắp, xuất hiện nhiều tình huống có xung đột lợi ích. Những tình huống có xung đột lợi ích này có khả năng dẫn đến những quyết định không phù hợp của những người được trao quyền, ảnh hưởng tới lợi ích chung của cả quá trình tổ chức đấu w88 win, ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của các nhà w88 win khi tham dự đấu w88 win. Bài viết này tập trung làm rõ quan niệm về xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp, nhận biết các tình huống xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp, để từ đó đề xuất các kiến nghị nhằm hạn chế sự tham gia của các chủ thể có xung đột lợi ích vào quá trình đấu w88 win, tăng cường các biện pháp kiểm soát, giám sát đối với các tình huống có xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp.

2. Khái niệm xung đột lợi ích

Theo từ điển Luật học tiếng Anh của Black, “xung đột lợi ích là tình huống ảnh hưởng đến quyết định vì có xung đột giữa lợi ích của cá nhân và lợi ích công”1. Theo từ điển tiếng Anh của Cambridge, “xung đột lợi ích là tình huống mà một người không thể đưa ra quyết định tốt, vì bị chi phối bởi lợi ích cá nhân”2. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế OECD (2005), “xung đột lợi ích là xung đột giữa chức trách nhà nước và lợi ích cá nhân của một công chức, trong đó công chức có những lợi ích ở phương diện cá nhân có thể gây ảnh hưởng không phù hợp đến kết quả thực hiện các nghĩa vụ, trách nhiệm công chức của mình”3. Như vậy, các quan niệm về xung đột lợi ích tương đối thống nhất. Theo đó, xung đột lợi ích là một tình huống có xung đột giữa lợi ích cá nhân của người ra quyết định và lợi ích công, dẫn đến khả năng người đó ra quyết định không phù hợp khi quyết định những công việc thuộc nhiệm vụ, chức trách của mình. Xung đột lợi ích có một số đặc điểm: (1) là một tình huống có mâu thuẫn giữa lợi ích cá nhân của người được trao quyền quyết định với lợi ích công; (2) có khả năng người ra quyết định bị lợi ích cá nhân chi phối mà ra quyết định không phù hợp với nhiệm vụ, chức trách của mình.

Xung đột lợi ích là tình huống có khả năng dẫn đến những hành vi sai phạm của người có chức trách, nhiệm vụ. Vì vậy, loại trừ các trường hợp xung đột lợi ích sẽ phòng ngừa được các hành vi sai phạm khi ra quyết định của những người có chức trách, nhiệm vụ. Theo Ngân hàng Thế giới và Thanh tra Chính phủ Việt Nam (2016), xung đột lợi ích gồm các hình thức chủ yếu, như 4:

- Giữa người có chức trách ra quyết định và đối tượng chịu ảnh hưởng từ quyết định đó có liên hệ với nhau thông qua việc tặng và nhận quà tặng. Người ra quyết định nhận quà tặng bằng hiện vật hoặc phi hiện vật từ đối tượng chịu ảnh hưởng của quyết định. Xung đột giữa lợi ích xuất hiện, do lợi ích cá nhân của việc nhận quà tặng với lợi ích công khi ra quyết định, dẫn đến khả năng người có trách nhiệm sẽ ra các quyết định có lợi cho đối tượng đã tặng quà.

- Giữa người có chức trách ra quyết định và đối tượng chịu ảnh hưởng từ quyết định đó có cùng lợi ích. Nếu đối tượng chịu ảnh hưởng của quyết định được hưởng lợi thì người ra quyết định cũng được chia sẻ lợi ích. Trường hợp này còn được gọi là nhóm lợi ích. Xung đột lợi ích xảy ra, do xung đột giữa lợi ích cá nhân của nhóm với lợi ích công khi người có chức trách ra quyết định. Tình huống này dẫn đến khả năng người được trao quyền ra quyết định có lợi cho doanh nghiệp “sân sau”, từ đó gián tiếp cũng tạo ra lợi ích cho mình.

- Người nắm giữ những chức trách nhất định, có khả năng khai thác các thông tin có được từ vị trí công tác để thực hiện các hành vi thu lợi cá nhân. Xung đột lợi ích xảy ra giữa lợi ích chung của việc bảo mật thông tin với lợi ích cá nhân của người nắm giữ thông tin.

- Người được trao quyền quyết định và các đối tượng có khả năng chịu ảnh hưởng của quyết định có mối quan hệ thân thuộc. Trong trường hợp này, xung đột lợi ích xảy ra giữa lợi ích công với lợi ích riêng của người thân. Quyết định của người được trao quyền không đem lại lợi ích riêng cho chính người ra quyết định, nhưng đem lại lợi ích riêng cho người thân của họ.

3. Đấu w88 win xây lắp và xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp

3.1. Đấu w88 win xây lắp

"Đấu w88 win là quá trình lựa chọn nhà w88 win để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế"5. Căn cứ vào đối tượng của đấu w88 win, đấu w88 win được phân chia thành các loại: đấu w88 win hàng hóa, đấu w88 win xây lắp, đấu w88 win dịch vụ và đấu w88 win hỗn hợp. “Xây lắp là những công việc thuộc quá trình xây dựng và lắp đặt công trình, hạng mục công trình”6. Như vậy, đấu w88 win xây lắp được hiểu là quá trình lựa chọn nhà w88 win để thực hiện những công việc thuộc quá trình xây dựng và lắp đặt công trình, hạng mục công trình trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

3.2. Xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp

Trong đấu w88 win xây lắp, xuất hiện nhiều chủ thể khác nhau. Nhà w88 win trong đấu w88 win xây lắp là tổ chức, cá nhân có đủ năng lực hoạt động xây dựng, năng lực hành nghề xây dựng tham dự đấu w88 win để giành quyền ký kết và thực hiện hợp đồng. Ngoài nhà w88 win, các chủ thể khác như bên mời w88 win, chủ đầu tư, người có thẩm quyền, tổ chuyên gia, tổ chức thẩm định đều giữ những vai trò nhất định trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà w88 win và có khả năng xung đột lợi ích. Xung đột lợi ích trong đấu w88 win là tình huống có xung đột giữa lợi ích cá nhân người có chức trách, nhiệm vụ trong quá trình tổ chức đấu w88 win và lợi ích công, dẫn đến khả năng người đó ra quyết định không phù hợp khi quyết định những công việc thuộc chức trách, nhiệm vụ của mình. Xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp có một số đặc điểm: (1) Xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp là tình huống có khả năng xảy ra trong quá trình tổ chức đấu w88 win xây lắp, từ giai đoạn lập kế hoạch đấu w88 win, soạn các tài liệu đấu w88 win, mời w88 win, tiếp nhận hồ sơ dự w88 win, đánh giá xếp hạng hồ sơ dự w88 win, thương thảo hợp đồng, phê duyệt và công khai kết quả lựa chọn nhà w88 win; (2) Xung đột lợi ích gắn liền với những người có chức trách, nhiệm vụ nhất định trong tổ chức đấu w88 win. Khi thực hiện chức trách, nhiệm vụ đó, họ phải bảo vệ những lợi ích chung xuất phát từ yêu cầu của việc tổ chức đấu w88 win; (3) Có mâu thuẫn giữa lợi ích cá nhân của người được trao quyền quyết định với lợi ích chung và có khả năng người ra quyết định bị lợi ích cá nhân chi phối mà ra quyết định không phù hợp với nhiệm vụ, chức trách của mình.

Xung đột lợi ích xảy ra trong đấu w88 win bao gồm nhiều loại như:

- Giữa người có chức trách ra quyết định trong quá trình tổ chức đấu w88 win (như bên mời thầu7, chủ đầu tư8, người có thẩm quyền9, tổ chuyên gia10, tổ chức thẩm định11) và nhà w88 win có liên hệ với nhau thông qua việc tặng và nhận quà tặng. Người ra quyết định nhận quà tặng bằng hiện vật hoặc phi hiện vật từ các nhà w88 win. Xung đột giữa lợi ích xuất hiện, dẫn đến khả năng người có trách nhiệm sẽ ra các quyết định có lợi cho nhà w88 win tặng quà.

- Giữa người có chức trách ra quyết định (như bên mời w88 win, chủ đầu tư, người có thẩm quyền, tổ chuyên gia, tổ chức thẩm định) và nhà w88 win có cùng lợi ích. Nếu nhà w88 win được hưởng lợi thì người ra quyết định cũng được chia sẻ lợi ích. Trường hợp này còn được gọi là nhóm lợi ích. Xung đột lợi ích xảy ra, dẫn đến khả năng người được trao quyền ra quyết định có lợi cho nhà w88 win sân sau, từ đó gián tiếp cũng tạo ra lợi ích cho mình. Các trường hợp có xung đột lợi ích, như: nhà w88 win tham dự gói w88 win tham dự gói w88 win do mình làm bên mời w88 win, chủ đầu tư; Nhà w88 win và chủ đầu tư, bên mời w88 win cùng thuộc một cơ quan hoặc tổ chức trực tiếp quản lý hoặc có cổ phần vốn góp của nhau; Nhà w88 win và đơn vị tư vấn cho gói w88 win đó cùng thuộc một cơ quan, tổ chức quản lý trực tiếp hoặc có cổ phần, vốn góp của nhau hoặc có cùng cổ phần, vốn góp tại doanh nghiệp khác. Trong những trường hợp này, do bị ảnh hưởng từ lợi ích cá nhân được chia sẻ mà người có trách nhiệm sẽ ra quyết định không phù hợp với lợi ích chung của việc tổ chức đấu w88 win.

- Nhà w88 win tham dự đấu w88 win đã từng nắm giữ những chức trách nhất định, có khả năng khai thác các thông tin liên quan có được từ vị trí công tác để thu lợi cho mình. Các trường hợp có xung đột lợi ích, như: nhà w88 win tham dự gói w88 win do mình đã cung cấp dịch vụ tư vấn trước đó; hoặc nhà w88 win tham dự gói w88 win cho chủ đầu tư, bên mời w88 win là cơ quan, tổ chức nơi mình đã công tác trước đây.

- Người được trao quyền quyết định trong đấu w88 win và các nhà w88 win có mối quan hệ thân thuộc. Trong trường hợp người tham gia quyết định trong đấu w88 win có cha mẹ đẻ, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng, vợ hoặc chồng, con đẻ, con nuôi, con dâu, con rể, anh chị em ruột đứng tên dự w88 win hoặc là người đại diện theo pháp luật của nhà w88 win, xung đột lợi ích xảy ra giữa lợi ích chung của đấu w88 win với lợi ích riêng của người thân, dẫn đến khả năng người được trao quyền ra quyết định có lợi cho người thân.

Theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Thế giới và Thanh tra Chính phủ (2016), đối với người dân, doanh nghiệp và các cán bộ, công chức viên chức nhà nước tại 10 tỉnh, thành phố và 5 cơ quan Bộ, cho thấy đa số mọi người chưa hiểu đúng về xung đột lợi ích.

Kết quả khảo sát cho thấy, đa số mọi người nhận thức được mối quan hệ giữa nhà nước và tư nhân có xu hướng bị thương mại hóa, trong đó các nhóm và cá nhân có ảnh hưởng gây tác động đến quyết định của cơ quan nhà nước. Người dân và doanh nghiệp đều cho rằng mối quan hệ với cơ quan nhà nước rất quan trọng đối với sự thành công trong kinh doanh và các nhóm lợi ích đang có tầm ảnh hưởng ngày một lớn13. Khảo sát doanh nghiệp có tham gia đấu w88 win với các cơ quan nhà nước, có 36% cho rằng cuộc đấu w88 win đó là khách quan, minh bạch, trong khi 38% tin rằng có chạy chọt và 50% cho rằng có sự ưu ái người thân14. Đa số mọi người lại cho rằng không phải truyền thống văn hóa dẫn đến tình huống xung đột lợi ích do việc tặng quà hay chia sẻ lợi ích, mà do lợi ích cá nhân, thậm chí hối lộ từ phía nhà thầu15. Vấn đề kiểm soát xung đột lợi ích trong nội bộ, có 25-40% cán bộ, công chức, viên chức được khảo sát cho rằng cơ quan họ không thực hiện các biện pháp kiểm soát xung đột lợi ích theo quy định, như báo cáo việc nhận quà, không được hỗ trợ doanh nghiệp thân quen, không làm việc trong một số lĩnh vực sau khi thôi công tác16.

Hiện nay, pháp luật chưa có định nghĩa cụ thể về xung đột lợi ích. Trong pháp luật đấu w88 win, các tình huống xung đột lợi ích chưa được quy định riêng mà lồng ghép vào một số quy định về bảo đảm cạnh tranh và quy định về các hành vi bị cấm trong đấu thầu17.

4. Kiến nghị một số giải pháp kiểm soát xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp

Để nhận thức được các tình huống xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp, từ đó kiểm soát tốt các tình huống xung đột lợi ích và bảo đảm lợi ích chung được đặt ra khi tổ chức đấu w88 win, bảo đảm cạnh tranh công bằng giữa các nhà w88 win, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn ngân sách, cần phải thực hiện một số vấn đề sau:

Thứ nhất,cần phải đưa vấn đề xung đột lợi ích vào trong pháp luật về đấu w88 win xây lắp, có định nghĩa và quy định cụ thể các hình thức xung đột lợi ích trong đấu w88 win. Phải đặt quá trình đấu w88 win trong tổng thể dự án đầu tư xây dựng để xác định các mối quan hệ có khả năng xuất hiện xung đột lợi ích. Cần bổ sung các trường hợp có xung đột lợi ích theo kinh nghiệm của quốc tế, như: (1) Nhà w88 win có liên quan đến chủ thể cung ứng dịch vụ tư vấn chuẩn bị hoặc thực hiện dự án đầu tư xây dựng có gói thầu18; (2) Có liên quan dưới góc độ cá nhân thuộc nhà w88 win (hiện mới chỉ là người đại diện theo pháp luật của nhà w88 win) với cá nhân bên mời w88 win, chủ đầu tư, người có thẩm quyền, tổ chuyên gia, tổ thẩm định, tư vấn hoặc giữa nhà w88 win phụ với bên tổ chức đấu thầu19.

Thứ hai,cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật về xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp. Để có thể thực hiện tốt các quy định của pháp luật, trước hết cần phải có sự nhận thức rõ ràng của những người thực hiện pháp luật, từ các cán bộ quản lý nhà nước về đấu w88 win; cán bộ dân cử thực hiện vai trò giám sát; các cán bộ thanh tra, kiểm tra về đấu w88 win; các cán bộ giải quyết kiến nghị, tranh chấp đấu w88 win; các chủ thể trực tiếp tham gia vào quá trình đấu w88 win (nhà w88 win, bên mời w88 win, chủ đầu tư, người có thẩm quyền, tổ chuyên gia, tổ thẩm định, tư vấn). Việc nhận thức được các tri thức mới về lý luận và pháp luật về xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp được thực hiện nhanh nhất qua con đường đào tạo, bồi dưỡng bắt buộc đối với những người tham gia vào quá trình đấu w88 win. Hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cũng nhằm để mọi công dân có quyền tiếp cận với tri thức lý luận và quy định của pháp luật về xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp, là cơ sở để nâng cao dân trí, tạo sự đồng thuận xã hội trong thực hiện pháp luật, nâng cao hiệu quả giám sát xã hội đối với hoạt động đấu w88 win xây lắp.

Thứ ba,cần triển khai việc áp dụng công nghệ mạng và điện tử vào công tác đấu w88 win. Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã tác động đến các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực tổ chức đấu w88 win. Với trình độ công nghệ điện tử hiện nay, các dữ liệu trong đấu w88 win có thể được thể hiện dưới dạng dữ liệu điện tử, máy công nghệ điện tử có khả năng rà soát, đánh giá, phát hiện và cảnh báo các trường hợp có xung đột lợi ích.

Thứ tư,cần tăng cường trách nhiệm giám sát, kiểm tra, thanh tra để kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp xung đột lợi ích trong đấu w88 win xây lắp. Cần xây dựng cơ chế giám sát nội bộ và giám sát độc lập ngoài quá trình đấu w88 win. Giám sát nội bộ được thực hiện thông qua việc giám sát của chính đơn vị và các nhân viên trong đơn vị của người tham gia vào đấu w88 win. Để thực hiện giám sát nội bộ, đơn vị phải có quy trình rõ ràng, chi tiết về việc tổ chức đấu w88 win và tham gia vào đấu w88 win; Thực hiện cơ chế lưu trữ thông tin, dữ liệu và công khai, minh bạch trong nội bộ đơn vị, công khai với bên ngoài; Phát huy vai trò của các tổ chức kiểm soát, kiểm toán nội bộ trong đơn vị; Tạo cơ chế thuận lợi cho việc người trong đơn vị tố cáo các tình huống xung đột; Giám sát nội bộ còn được thực hiện bởi sự giám sát lẫn nhau giữa các chủ thể tham gia vào quá trình đấu w88 win. Bằng việc truy cứu trách nhiệm rõ ràng, các chủ thể sẽ giám sát hoạt động lẫn nhau. Các chủ thể tham gia vào bên tổ chức đấu w88 win cũng giám sát lẫn nhau, các nhà w88 win tham dự cũng giám sát lẫn nhau và các nhà w88 win giám sát hoạt động của bên tổ chức đấu w88 win. Giám sát từ bên ngoài đến quá trình đấu w88 win bằng hoạt động giám sát của cơ quan quản lý chuyên ngành về đấu w88 win, cơ quan thanh tra, cơ quan kiểm toán, cơ quan dân cử, các hiệp hội và cộng đồng xã hội.

TÀI LIỆU TRÍCH DẪN:

¹ Xem Blacks Law Dictionary, https://thelawdictionary.org/conflict-of-interest/

²Xem Cambridge Dictionary, https://dictionary.cambridge.org/vi/dictionary/english/conflict-of-interest

³OECD (2005), Managing Conflict of Interest in the Public Sector, tr. 13.

⁴Xem Ngân hàng Thế giới & Thanh tra Chính phủ (2016), Kiểm soát xung đột lợi ích trong lĩnh vực công: Quy định và thực tiễn ở Việt Nam, NXB Hồng Đức, Hà Nội, tr. 23.

⁵Xem Khoản 12 Điều 4 Luật Đấu w88 win 2013.

⁶ Xem Khoản 45 Điều 4 Luật Đấu w88 win 2013.

⁷ Bên mời w88 win trong đấu w88 win xây lắp là cơ quan, tổ chức có chuyên môn và năng lực để thực hiện các hoạt động tổ chức lựa chọn nhà w88 win, có trách nhiệm chuẩn bị lựa chọn nhà w88 win, thành lập tổ chuyên gia, tổ chức đánh giá lựa chọn nhà w88 win, trình duyệt kết quả lựa chọn nhà w88 win.

⁸Chủ đầu tư là tổ chức sở hữu vốn hoặc tổ chức được giao thay mặt chủ sở hữu vốn, tổ chức vay vốn trực tiếp quản lý quá trình thực hiện dự án, có trách nhiệm phê duyệt các nội dung trong quá trình đấu w88 win, quyết định xử lý tình huống trong đấu w88 win, giải quyết kiến nghị, xử lý vi phạm trong đấu w88 win.

⁹Người có thẩm quyền là người quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình, có trách nhiệm phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà w88 win; tổ chức kiểm tra, giám sát, theo dõi công tác đấu w88 win; giải quyết kiến nghị trong đấu w88 win; xử lý vi phạm trong đấu w88 win.

¹⁰ Tổ chuyên gia gồm các cá nhân có năng lực, kinh nghiệm được bên mời w88 win hoặc đơn vị tư vấn đấu w88 win thành lập để đánh giá hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự w88 win, hồ sơ đề xuất và thực hiện các nhiệm vụ khác trong quá trình lựa chọn nhà w88 win.

¹¹Tổ chức thẩm định làm nhiệm vụ kiểm tra, đánh giá kế hoạch lựa chọn nhà w88 win, hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời w88 win, hồ sơ yêu cầu và kết quả mời quan tâm, kết quả sơ tuyển, kết quả lựa chọn nhà w88 win để làm cơ sở xem xét, quyết định phê duyệt theo quy định của pháp luật

¹²Xem Ngân hàng thế giới & Thanh tra Chính phủ (2016), sđd, tr.40.

¹³Xem Ngân hàng thế giới & Thanh tra Chính phủ (2016), sđd, tr.15

¹⁴Xem Ngân hàng thế giới & Thanh tra Chính phủ (2016), sđd, tr.11.

¹⁵Xem Ngân hàng thế giới & Thanh tra Chính phủ (2016), sđd, tr.10.

¹⁶Xem Ngân hàng thế giới & Thanh tra Chính phủ (2016), sđd, tr.12.

¹⁷Xem Điều 6 và Điều 89 Luật Đấu w88 win 2013.

¹⁸Xem World Bank (2017), Procurement Regulations for IPF Borrowers, April 2017 - Second Edition. Pages 5-11.

¹⁹JICA(2012), Handbook for Procurement under Japanese ODA Loans.  Page 72.

Tài liệu tham khảo:

1. Blacks Law Dictionary, https://thelawdictionary.org/conflict-of-interest/
2. Cambridge Dictionary, https://dictionary.cambridge.org/vi/dictionary/english
3. JICA(2012), Handbook for Procurement under Japanese ODA Loans.
4. Luật Đấu w88 win 2013.
5. Ngân hàng Thế giới và Thanh tra Chính phủ (2016), Kiểm soát xung đột lợi ích trong lĩnh vực công: Quy định và thực tiễn ở Việt Nam, NXB Hồng Đức, Hà Nội.
6. OECD (2005), Managing Conflict of Interest in the Public Sector.
7. World Bank (2017), Procurement Regulations for IPF Borrowers, April 2017 - Second Edition.