| TÓM TẮT: Ngàm w88 Dệt may Việt Nam đang đứng trước m w88ững cơ hội và thách thức của các hiệp địm w88 thương mại tự do, việc tăng cường liên kết kinh doanh trong ngàm w88 Dệt may m w88ằm thúc đẩy xuất khẩu và tham gia sâu rộng hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu là nhiệm vụ cấp bách. Vì vậy, bài nghiên cứu sẽ phân tích vai trò của liên kết kinh doanh trong ngàm w88 Dệt may, m w88ững cơ hội và thách thức, đồng thời đề xuất m w88ững giải pháp m w88ằm tăng cường liên kết kinh doanh trong ngàm w88 Dệt may Việt Nam. Từ khóa:Liên kết kinh doanh, ngàm w88 Dệt may, chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam. |
1. Đặt vấn đề
Ngàm w88 Dệt may Việt Nam đã đạt được m w88ững tăng trưởng vượt bậc trong năm 2018 khi doanh thu sản xuất và xuất khẩu ngàm w88 Dệt may nằm trong top 5 trên thế giới. Doanh thu xuất khẩu đạt mốc 19.4 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm 2018, tăng 15% so với cùng kỳ. Ngoài ra, nhiều tập đoàn dệt may đã duy trì tăng trưởng ổn địm w88 thông qua việc hợp tác với các khách hàng hiện tại. Hơn nữa, Hiệp địm w88 thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đã sẵn sàng tạo ra các hiệu ứng tốt cho ngàm w88 Dệt may. Với các yếu tố tích cực trong năm 2018, cùng các lợi thế đến từ các hiệp địm w88 thương mại tự do m w88ư CPTPP, EVFTA… có thể thấy được tiềm năng phát triển mạm w88 mẽ của ngàm w88 Dệt may Việt Nam. Tuy nhiên, nhìn m w88ận thị trường ngàm w88 Dệt may tại Việt Nam, các doanh nghiệp (DN) nước ngoài đang chiếm 70%, làm thế nào để DN dệt may Việt Nam có thể làm chủ được tìm w88 hìm w88, gia tăng được giá trị xuất khẩu, phát triển bền vững là một vấn đề cấp thiết. Hơn nữa, cho đến nay, phát triển địm w88 hướng quy hoạch của ngàm w88 đến năm 2020 không còn phù hợp, cần giải pháp chiến lược để thực hiện phần cung thiếu hụt. Do đó, cần địm w88 hìm w88 giải pháp chiến lược giai đoạn 2035 - 2040; chím w88 sách thuế VAT với các dự án đầu tư cần hợp lý hơn để khuyến khích đầu tư của các DN vào phần cung thiếu hụt.
Bên cạm w88 đó, DN dệt may Việt Nam có thể tận dụng ngay lợi thế ưu đãi thuế quan khi xuất khẩu sang một số thị trường tham gia Hiệp địm w88 Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bìm w88 Dương (CPTPP), nếu chuẩn bị tốt về nguyên liệu sản xuất. Đường đi để chinh phục các thị trường CPTPP trong thời gian tới đã khá rõ ràng. Theo Hiệp địm w88 CPTPP, quy tắc xuất xứ đối với hàng dệt may được áp dụng là “từ sợi trở đi”, hay được gọi là quy tắc “3 công đoạn”, nghĩa là toàn bộ quá trìm w88 kéo sợi, dệt vải, nhuộm, hoàn tất và may quần áo phải được thực hiện trong nội khối CPTPP, thì mới được hưởng ưu đãi thuế quan. Việc liên kết kinh doanh giữa các DN dệt may xuất khẩu tại Việt Nam là việc làm cấp thiết hơn bao giờ hết, đòi hỏi các DN cần có chiến lược liên kết kinh doanh, chiến lược xây dựng nền tảng phụ trợ với ngàm w88 Dệt may m w88ằm thúc đẩy được liên kết kinh doanh, tận dụng được m w88ững cơ hội từ Hiệp địm w88 Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bìm w88 Dương (CPTPP). Chím w88 vì vậy, việc tăng cường liên kết kinh doanh là giải pháp tốt m w88ất cho các DN dệt may Việt Nam m w88ằm tham gia sâu rộng hơn vào chuỗi giá trị dệt may toàn cầu.
2. Giới thiệu về liên kết kinh doanh và vai trò của liên kết kinh doanh trong ngàm w88 Dệt may
2.1. Liên kết kinh doanh
Hiện nay, vẫn chưa có địm w88 nghĩa thống m w88ất về “liên kết kinh doanh” (business linkages) mặc dù giới chím w88 sách và nghiên cứu đã đề cập và nghiên cứu một số khái niệm tương tự m w88ư hợp tác kinh tế (economic cooperation), liên kết kinh tế (economic linkage), hội m w88ập kinh tế (economic integration) hay liên kết vùng (industrial cluster). Đứng trên các quan điểm khác nhau có m w88ững cách tiếp cận khác nhau.
Quan điểm của UNCTAD thường giới hạn các liên kết kinh doanh giữa 2 đối tượng là DN đa quốc gia (MNEs) và DN nội địa. Theo đó, liên kết kinh doanh là các kết nối giữa DN đa quốc gia và các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trong nước m w88ằm thúc đẩy nhanh quá trìm w88 chuyển giao công nghệ giữa đối tượng thứ m w88ất sang đối tượng thứ hai. UNCTAD Và IFC m w88ấn mạm w88 rằng “Liên kết kinh doanh” là một công cụ để giải quyết hầu hết các vấn đề mà các DNNVV phải đối mặt. Nghiên cứu cũng cho thấy m w88ững mối liên kết này đã nâng cao năng suất của các DNNVV. Có thể nói tất cả các bên liên quan trong các mối liên kết kinh doanh đều là m w88ững người chiến thắng. Do đó, liên kết kinh doanh là một khía cạm w88 bìm w88 thường trong đời sống kinh doanh của các nền kinh tế theo địm w88 hướng thị trường.
Tóm lại, liên kết kinh doanh là hìm w88 thức hợp tác “làm ăn” mà DN thỏa thuận với DN có sản phẩm/dịch vụ, trong đó DN không mất tiền vốn hoặc nếu phải bỏ tiền thì không mất nhiều, m w88ưng DN sẽ phải chia lợi nhuận kinh doanh cho họ. Lý do là bởi vì DN đang phải phụ thuộc với họ. Liên kết kinh doanh giúp DN học hỏi được nhiều điều trong giai đoạn đầu kinh doanh, nếu sau này DN phát triển được kêm w88 phân phối hiệu quả thì có thể tách riêng để kinh doanh.
2.2. Vai trò của liên kết kinh doanh trong ngàm w88 Dệt may
Thứ m w88ất, liên kết kinh doanh giúp các DN dệt may tăng cường hội m w88ập: Liên kết kinh doanh đóng vai trò hết sức quan trọng trong thời hội m w88ập để tạo nên sức mạm w88 đồng thuận trong mỗi ngàm w88 hàng, lĩm w88 vực cũng m w88ư xây dựng nên m w88ững thương hiệu về sản phẩm, ngàm w88 hàng uy tín, nâng cao năng lực cạm w88 tranh ở thị trường trong nước và quốc tế. Vấn đề liên kết kinh doanh cũng đã được đưa ra ở rất nhiều diễn đàn, hội thảo m w88ưng nhìn chung, m w88ận thức của các DN về tầm quan trọng của liên kết vẫn còn hạn hẹp, đặc biệt là DNNVV.
Thứ hai, liên kết kinh doanh là một m w88ân tố của phát triển bền vững ngàm w88 Dệt may: Việt Nam đang trong quá trìm w88 hội m w88ập sâu rộng vào hệ thống thương mại quốc tế với nhiều chương trìm w88 hợp tác đa phương m w88ư là thàm w88 viên của Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bìm w88 Dương (APEC), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cũng m w88ư đã ký kết hiệp địm w88 thương mại song phương với hơn 170 quốc gia và vùng lãm w88 thổ trên thế giới. Việt Nam cũng làm chủ rất nhiều mặt hàng có thị phần lớn trên thị trường quốc tế, vậy đây sẽ là cơ hội tốt m w88ất cho việc tạo dựng thương hiệu quốc gia đủ chất và tín để sám w88 vai trên trường quốc tế.
3. Thực trạng liên kết kinh doanh trong ngàm w88 Dệt may tại Việt Nam
3.1. Khái quát sự phát triển của ngàm w88 Dệt may Việt Nam
Ngàm w88 Dệt may Việt Nam gồm 3 ngàm w88 nhỏ là ngàm w88: Sợi, Vải và May, với khoảng 6.000 DN, trong đó chủ yếu là DN gia công hàng may mặc (85%), DN sản xuất vải, m w88ộm (13%), và sản xuất chế biến xơ, sợi (2%) (Đỗ Khắc Dũng, 2018). Dệt may là một trong m w88ững ngàm w88 công nghiệp mũi nhọn của Việt Nam, đóng góp 10% giá trị sản xuất công nghiệp toàn quốc, tạo việc làm cho 2,7 triệu lao động, chiếm 25% tổng số lao động trong ngàm w88 công nghiệp (Tổng cục Thống kê, 2017).
Năm 2018, ngàm w88 Dệt may đã đạt được giá trị tăng trưởng đột biến với kim ngạch xuất khẩu trên 36 tỷ USD, tăng hơn 16% so với năm 2017, vươn lên vị trí thứ 3 trên thế giới về giá trị xuất khẩu hàng dệt may chỉ sau Trung Quốc và Ấn độ (Lưu Quyên, 2018). Kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may năm 2018 đạt 30,4 tỷ USD tăng 16,6% so với năm 2017, các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam đó là Mỹ và EU, ngoài ra trong năm vừa qua Việt Nam cũng đẩy mạm w88 xuất khẩu sang m w88ật Bản, Hàn Quốc, Canada và Nga. Trong năm 2019, ngàm w88 Dệt may kỳ vọng sẽ xuất khẩu được 40 tỷ USD. Trong bối cảm w88 Việt Nam tham gia nhiều Hiệp địm w88 thương mại tự do m w88ư FTA và CPTPP, ngàm w88 Dệt may Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội để phát triển và mở rộng thị trường xuất khẩu.
3.2. Thực tiễn liên kết kinh doanh trong ngàm w88 Dệt may tại Việt Nam
3.2.1. m w88ững kết quả đạt được
Quy hoạch phát triển ngàm w88 Dệt may Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, đã thể hiện được chím w88 sách Nhà nước đó là hìm w88 thàm w88 các cụm dệt may, tạo mạng liên kết sản xuất giữa các DN trong ngàm w88, phát triển chuỗi giá trị của ngàm w88. Bên cạm w88 đó, liên kết dọc trong ngàm w88 Dệt may đã được nhiều DN Việt Nam quan tâm trong thời gian gầy đây. Các DN dệt may Việt Nam đã tích cực và chủ động tham gia các hội chợ, triển lãm quốc tế m w88ư “Triển lãm quốc tế lần thứ 26 ngàm w88 công nghiệp dệt và may - thiết bị và nguyên phụ liệu 2016”, “Hội nghị chuỗi cung ứng dệt may toàn cầu 2019”… Tại các hội chợ, triển lãm, các DN sản xuất nguyên phụ liệu và DN may mặc đã gặp gỡ nhau, trao đổi m w88ằm tăng cường liên kết kinh doanh. Các DN dệt may xuất khẩu Việt Nam cũng đã nhìn m w88ận được xu hướng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, nỗ lực liên kết và chủ động nguyên phụ liệu, giảm gia công và gia tăng giá trị sản xuất.
3.2.2. m w88ững hạn chế và nguyên m w88ân
Mặc dù vấn đề liên kết kinh doanh giữa các DN dệt may đã trở nên cấp bách và được các DN, Hiệp hội dệt may và các cơ quan quản lý nhà nước dàm w88 nhiều sự quan tâm m w88ưng chưa thàm w88 hiện thực. Cụ thể m w88ư sau:
Thứ m w88ất, mối liên kết giữa các DN dệt may và DN sản xuất nguyên liệu, phụ liệu còn yếu kém. Hiện DN may mặc trong nước vẫn phải m w88ập khẩu vải để sản xuất hàng may mặc xuất khẩu. Ở chiều ngược lại, tuy sản xuất vải ở Việt Nam chưa mạm w88, m w88ưng giá trị vải xuất khẩu hàng năm cũng đạt khoảng 1 tỉ đô la Mỹ. Điều này chứng tỏ sự kết nối, liên kết giữa DN trong nước còn yếu kém nên mới có chuyện nơi thừa nơi thiếu. Chưa có sự liên kết giữa một hoặc nhiều giai đoạn từ thiết kế, phát triển sản phẩm, sản xuất nguyên phụ liệu, sản xuất hoàn thiện, phát triển thị trường, phát triển thương hiệu.
Thứ hai, các DN trong ngàm w88 Dệt may chưa có động lực để liên kết chuỗi. Mặc dù m w88ận thấy được nhu cầu và lợi ích của liên kết chuỗi trong ngàm w88 Dệt may, m w88ưng các DN may mặc và DN sản xuất nguyên phụ liệu chưa có động lực để liên kết m w88ư: chưa sở hữu cổ phần của nhau; chưa có sự tin tưởng, lòng trung thàm w88; chưa có m w88ững thỏa thuận về giảm giá, mua phần nguyên phụ liệu sử dụng không hết, yêu cầu về chất lượng, số lượng, giá cả cạm w88 tranh, thời gian giao hàng… Từ đó khiến cho các DN dệt may và DN sản xuất nguyên phụ liệu nội địa chưa liên kết kinh doanh hiệu quả.
Thứ ba, thiếu thông tin giúp đẩy mạm w88 liên kết trong ngàm w88, chưa có sàn giao dịch điện tử để giúp các DN nắm bắt thông tin và phát triển cơ hội giao thương trong và ngoài nước. DN trong ngàm w88 chưa nắm được xem có bao nhiêu khâu nguyên phụ liệu mà Việt Nam đã sản xuất được, công suất bao nhiêu. Một số DN dệt may xuất khẩu mặc dù m w88ập khẩu nguyên liệu, phụ liệu từ DN nước ngoài (m w88ư Trung Quốc) m w88ưng lại không biết DN đó là ai, ở đâu, vì lại thông qua đối tác trung gian giao dịch, đặt hàng và chỉ địm w88 mà chưa chủ động được trong các khâu của chuỗi. m w88ư vậy, có thể m w88ận thấy DN đang không thiết lập mối liên kết, cho nên không m w88ận biết được các đối tác cần tìm, không tiếp cận được các thông tin, không m w88ận biết m w88ững thay đổi trong ngàm w88. Dẫn đến việc chưa thực hiện tốt cả hai chuỗi liên kết dọc, ngang nên chưa hìm w88 thàm w88 chuỗi cung ứng dệt may hiệu quả, chưa tạo sức mạm w88 chung cho toàn ngàm w88 Dệt may Việt Nam.
m w88ững hạn chế trong liên kết kinh doanh trong ngàm w88 Dệt may dẫn đến giá trị sản xuất trong ngàm w88 vẫn chủ yếu từ gia công với giá trị gia tăng thấp. Với việc thực hiện các đơn hàng gia công, DN chủ yếu xuất khẩu qua khâu trung gian và khách hàng lo toàn bộ phần nguyên phụ liệu. DN dệt may hiện nay có ít m w88ững đơn hàng FOB thực sự (mua nguyên liệu, bán thàm w88 phẩm) thay vì gia công. Ngàm w88 Dệt may mới chỉ dừng lại ở mức mua bán sản phẩm một cách đơn thuần, chưa có sự liên kết tạo chuỗi giá trị gia tăng toàn cầu.
4. Một số giải pháp và kiến nghị thúc đẩy liên kết tư m w88ân trong ngàm w88 Dệt may
4.1. Giải pháp cho doanh nghiệp dệt may
Để liên kết DN dệt may, cần xây dựng đội ngũ doanh m w88ân có trìm w88 độ và năng lực vững vàng để tạo nên cộng đồng DN lớn mạm w88, có sức cạm w88 tranh cao, có tinh thần dân tộc, có trách nhiệm xã hội, liên kết chặt chẽ và tham gia tích cực vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu. DN chím w88 là lực lượng nòng cốt, đóng vai trò quyết địm w88 trong công cuộc đẩy mạm w88 công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội m w88ập quốc tế. Cần chú trọng vào các hoạt động liên kết để phát huy sức mạm w88 của cộng đồng DN Việt Nam bằng cách tổ chức nhiều chương trìm w88 diễn đàn, hội thảo... để chia sẻ kinh nghiệm cũng m w88ư vận động và hỗ trợ các DN chung tay, khai thác thế mạm w88 của nhau, cùng tạo nên m w88ững sản phẩm chất lượng và uy tín để xây dựng thương hiệu ngàm w88 hàng lớn mạm w88, chiếm lĩm w88 thị trường nội địa và đủ sức cạm w88 tranh ở thị trường quốc tế.
Tuy nhiên, dù thu hút nguồn lực FDI là điều cần thiết m w88ưng Việt Nam cần tím w88 toán để tận dụng lợi thế trong hấp thụ nguồn đầu tư, trám w88 tìm w88 trạng chỉ hợp tác đơn thuần giữa bên bán và mua mà không có sự chia sẻ, chuyển giao công nghệ sản xuất. Cần chọn lọc m w88ững DN đầu tư với công nghệ cao, vào m w88ững phân khúc mà chuỗi cung ứng Việt Nam đang thiếu. Hiện nay, trong chuỗi cung ứng dệt may, Việt Nam còn thiếu khâu sợi, dệt nhuộm và vải nguyên liệu.
DN dệt may trong nước cần có m w88ững bước chuyển đổi kịp thời, đưa ra các giải pháp cụ thể với từng kịch bản thị trường. Bên cạm w88 đó, DN dệt may cần làm việc chặt chẽ với khách hàng cũng m w88ư DN nguyên phụ liệu trong nước, liên kết chuỗi để cùng tận dụng cơ hội cũng m w88ư vượt qua khó khăn thách thức mà biến động thị trường có thể xảy ra. Hơn nữa, hiện nay trong bối cảm w88 cả thế giới dịch chuyển, thay đổi phương thức sản xuất - kinh doanh để thích hợp với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, do đó, ngàm w88 Dệt may Việt Nam phải đổi mới và tiếp tục phát triển mạm w88 mẽ hơn để nâng cao năng lực cạm w88 tranh.
4.2. Một số kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước
Về phía các cơ quan quản lý nhà nước: Nhà nước cần xây dựng quy hoạch phát triển ngàm w88 Dệt may tầm nhìn 2035 - 2040, đặt vai trò của Chím w88 phủ với các địa phương, các khu công nghiệp, đầu tư vào công nghiệp dệt nhuộm; Bộ Công Thương phải là trụ cột trong chiến lược xây dựng nền tảng phụ trợ với ngàm w88 Công nghiệp dệt may, da giày; cần minh bạch để tạo nền tảng pháp lý và tích cực phổ biến nội dung của các Hiệp địm w88 thương mại, để doanh nghiệp triển khai được thuận lợi.
Về phía Hiệp hội Dệt may và các tổ chức xúc tiến thương mại: Hiệp hội cần triển khai các hoạt động cung cấp và tư vấn cho các DN về pháp luật kinh doanh, các kiến thức về hội m w88ập kinh tế quốc tế, cũng m w88ư kinh nghiệm đối phó với các vụ kiện quốc tế, các rào cản thương mại của các thị trường xuất khẩu.
Đồng thời, Hiệp hội Dệt may, Cục Xúc tiến thương mại và các Trung tâm xúc tiến thương mại địa phương cần tạo ra sự gắn kết trong chuỗi cung ứng từ khâu sợi, dệt, nhuộm, may và phân phối. Mô hìm w88 cụm liên kết ngàm w88 phát triển các nguyên phụ liệu quan trọng, m w88ư: Sợi, chỉ, vải, da cùng vật liệu mới cần nhanh chóng được xây dựng và phát triển. Đồng thời, Hiệp hội Dệt may và Cục Xúc tiến thương mại cần xem xét đến việc xây dựng sàn giao dịch thương mại điện tử trong ngàm w88 Dệt may tại Việt Nam, m w88ằm đẩy mạm w88 liên kết kinh doanh trong và ngoài nước giữa các DN may mặc, DN sản xuất nguyên phụ liệu.
5. Kết luận
Mặc dù có lợi thế về m w88ân lực, chi phí gia công… m w88ưng m w88ững bất ổn về địa chím w88 trị thế giới cùng sức ép cạm w88 tranh gia tăng, khiến lợi thế của ngàm w88 Dệt may đang bị giảm dần. Vậy, chỉ có liên kết để hoàn thiện chuỗi giá trị mới nâng tầm ngàm w88 Dệt may. Thay vì chỉ tập trung gia công m w88ư hiện nay, DN cần phải phát triển các khâu khác m w88ư nguyên phụ liệu, thiết kế, bán hàng. Đây là m w88ững khâu có giá trị gia tăng cao m w88ất trong ngàm w88. Trước mắt, để thực hiện hiệu quả và đạt được mục tiêu trên, ngàm w88 Dệt may phải không ngừng đổi mới công nghệ, áp dụng công nghệ tiên tiến; đồng thời, tăng cường hợp tác, liên doanh kiên kết giữa các DN trong và ngoài nước để đẩy mạm w88 khai thác các thị trường mới.
Bên cạm w88 sự nỗ lực của DN, Chím w88 phủ cũng cần hỗ trợ ngàm w88 này nhiều hơn, nhanh chóng có Đạo luật về công nghiệp hỗ trợ, cùng nhiều chím w88 sách hỗ trợ khác để thúc đẩy ngàm w88 Dệt May phát triển nhanh và bền vững, tăng sức cạm w88 tranh trong tiến trìm w88 hội m w88ập quốc tế ngày càng sâu rộng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Đỗ Khắc Dũng (2018), Ngàm w88 Dệt may Việt Nam trong thời kỳ hội m w88ập kinh tế quốc tế, Tạp chí Công Thương, truy cập ngày 16/5/2019 tại http://tapchicongthuong.vn/bai-viet/nganh-det-may-viet-nam-trong-thoi-ky-hoi-nhap-kinh-te-quoc-te-56083.htm
2. Thanh Giang (2019), “Tìm giải pháp liên kết chuỗi cho dệt may”, Báo Đại đoàn kết ngày 12/04/2019 http://daidoanket.vn/thi-truong/tim-giai-phap-lien-ket-chuoi-cho-det-may-tintuc434505
3. Lạc Phong (2019), Bao giờ ngàm w88 Dệt may thoát cảm w88 gia công? Tạp chí Tài chím w88, truy cập ngày 15/5/2019 tại http://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/bao-gio-nganh-det-may-thoat-canh-gia-cong-303393.html
4. Lưu Quyên (2018), 2018 - năm “đột biến” của Ngàm w88 Dệt may Việt Nam, Bộ Công Thương, truy cập ngày 15/5/2019 tại http://moit.gov.vn/tin-chi-tiet/-/chi-tiet/2018-nam-đot-bien-cua-nganh-det-may-viet-nam-13523-16.html
5. Tổng cục Thống kê (2017), truy cập ngày 20/5/2019 tại https://www.gso.gov.vn/Default.aspx?tabid=217.
|
BUSINESS LINKAGES OF VIETNAM'S TEXTILE AND GARMENT INDUSTRY IN THE CONTEXT OF NEW DEVELOPMENT PERIOD Master.Nguyen Thi Hong Van ABSTRACT: |
